وجود عالم به دلیل وجود پیامبر اسلام (ص) است

به گزارش خبرنگار مهر در قم، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، شامگاه چهارشنبه در ادامه سلسله نشست های شرح خطبه فدکیه که در دفتر مقام معظم رهبری در قم برگزار شد، به بحث علت خلق جهان و انسان پرداخت پس از انجام استدلالهای مختلف به این نتیجه رسید، که خداوند از آفرینش عالم، هدف دارد و هدفش دوست داشتن ذات خویش است.

عضو جامعه مدرسین، استدلالهای خود را این گونه آغاز کرد: ما انسان‌ها برای به مرحله انجام رسیدن کارهای اختیاری ‌مان، به انگیزه و یک عامل تحریک کننده نیاز داریم، ما با انجام کارهای اختیاری درصدد آن هستیم که چیزی را به دست آوریم که نداریم و به نوع دیگر آنچه را که در صدد به دست آوردن آن هستیم، هدف ماست که اصطلاحا به آن هدف غایی نیز می‌گویند.

وی در ادامه گفت: حال که فهمیدیم خلقت عالم توسط خداوند، اختیاری است، این سؤال در ذهن مطرح می‌شود، که خداوند عالم را برای چه خلق کرد و انگیزه و هدفش چیست. اگر ما انسان ها کاری اختیاری را انجام دهیم، می‌گوییم که می‌خواهیم چیزی را به دست بیاوریم که نداریم، اما خداوند چه چیزی ندارد، که می‌خواهد به دست آورد.

عضو خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: بحث‌های علت غایی، هدف و... اینها، تنها برای انسان است و در مورد خداوند نمی‌توان گفت که هدف خداوند از خلقت چیست؟

وی ادامه داد: خداوند خلق نکرده تا خودش سود ببرد یا هدفی داشته باشد، بلکه آفریده تا به دیگران خدمت کرده و خیر برساند.

مصباح یزدی اضافه کرد: با فرض فوق، باز هم این سؤال در ذهن ایجاد می‌شود، که یعنی خدا کمال بندگان خویش را نداشته و در صدد رسیدن به آنهاست، این معنایش این است که احتیاج دارد.

وی گفت: این بحث، بحث مشکلی است که فیلسوفان نیز مطرح کرده‌اند و برخی برای پاسخ به این سؤال گفته‌اند، در آفرینش خداوند، علت غایی و علت فاعلی یکی است و البته باید دانست که این تعبیر، یک تعبیر بغرنجی است.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، با بیان اینکه همان گونه که صفات خداوند مانند عالم، قادر و ... غیر از ذات او نیست، دوست داشتن نیز جدای از ذات او نیست، اظهار داشت: خداوند بیش از هر چیزی خودش و ذات مقدس خودش را دوست دارد و  قطعا چیزی را که مرتبه‌ای از عظمت و صفات او را روشن کند مانند آفرینش انسان‌ها و ... ، بالطبع، محبوب او می‌شود؛ یعنی گاهی یک چیز را برای خودش دوست دارد، گاهی چیزی را که منسوب به آن امر دوست دشتنی است را دوست دارد.

وی گفت: این که در قرآن آمده است " ان الله یحب الصادقین"، " ان الله یحب الصابرین" و ... یعنی خداوند انسان‌هایی که صفاتی که مربوط به خداست را در خود نشان دهند، محبوب‌تر نزد خدا می‌شوند.
 
آیت الله مصباح یزدی افزود: به همین دلیل باید گفت که پیامبراسلام(ص) به دلیل کمالات اخلاقی‌اش که از تمامی انسان‌ها بیشتر است، محبوب‌ترین انسان‌ها در نزد خداست.

وی گفت: خداوند "مطلوب بالاساسه"، یعنی خیر مطلق است و هرچیزی را که نزدیکترین به خیر مطلق باشد، مانند پیامبر(ص) و ائمه(ع)، را بیش از همه دوست دارد.

استاد حوزه علمیه قم، با ذکر مقدمه‌ای گفت: در دوست داشتن یک چیزی انسان می‌تواند، دوچیز را در طول هم (نه در عرض هم) قرار دهد؛ یک چیز برایش اصالت داشته باشد و یک چیز دیگر جنبه فرعی باشد.

وی گفت: خداوند متعال نیز اولین مطلوبش، ذات خودش است و آن چنان که از ذات خودش لذت می‌برد، از چیز دیگری لذت نمی‌برد؛ مرحله نازلتر این ابتهاج یا لذت، کاملترین مخلوقاتش است و بعد از لذت بردن از کامل‌ترین بندگانش، لذت و ابتهاجی است که از داشتن این مخلوقات کامل خود می‌برد.

آیت الله مصباح یزدی، با طرح مجدد این سؤال که خداوند عالم را برای چه خلق کرد، تصریح کرد: خداوند چون دوست داشت که آئینه‌هایی برای خودش تحقق پیدا کند، مخلوقات اعم از انسان و ... را خلق کرد و به همین دلیل هر چیزی که نمایانگر و نشانگر او باشد را دوست می‌دارد؛ خداوند افرادی مانند پیامبر(ص) را که به صفات او مانند "صادق"، "صابر" و ... نزدیک تر باشد را بیش از سایرین و سایرین را با مراتبی کمتر دوست می‌دارد.

وی خاطرنشان کرد: به دلیل فوق که خداوند، پیامبر(ص)را به دلیل اینکه نزدیکترین انسان‌ها به خودش است را بیش از سایرین دوست دارد، پس می‌توان گفت که وجود عالم به دلیل وجود پیامبر اسلام(ص) است.

مصباح یزدی در نهایت به این نتیجه رسید که به یک معنا می‌توان گفت که خداوند از آفرینش عالم، هدف دارد و هدفش دوست داشتن ذات خودش است.

آفرینش خداوند اختیاری است و همه چیز به مشیت خداوند به وقوع می‌پیوندد

وی گفت: قرآن مجید اصرار دارد که انسان‌ها همه چیز را چه در امور تکوینی مانند طول عمر، مصیبتها، کسب روزی و ... و چه در امور تشریعی منوط به مشیت الهی بدانند.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: نباید فکر کنیم که تولید نسل‌های امروزی، دیگر از دست خدا خارج شده است، بلکه هر چیزی که در این به وقوع می‌پیوندد، همه به مشیت الهی صورت می‌گیرد.

وی گفت: حال که همه چیز به مشیت خداست، پس همه چیزی جبر بر خداوند نیست و همه چیز و همه کارهای خداوند، نه به اجبار بلکه به اختیار است؛ حتی اختیارات ما انسان‌ها مانند حرف زدن و ... نیز در اختیار خداست، چرا که مقدمات اختیارات ما نیز از سوی خداوند و به اختیار خداوند به ما انسان‌ها داده شده است.

استاد فلسفه اسلامی افزود: اختیار حقیقی برای خداست و ما انسانها هم به خواست او یک اختیارات ناقصی داریم تا مسیر سعادت خود را شناخته و در آن مسیر گام برداریم.

وی با طرح این سؤال که "حال که همه چیز در دستان خداست، پس چرا او بعضی از کارها را نمی‌کند؟"، گفت: هر کاری انگیزه‌ای برای انجام می‌خواهد؛ مانند این که ما با گرسنگی انگیزه غذا خوردن پیدا می‌کنیم.

استاد برجسته حوزه علمیه قم، با یادآوری مجدد این که اعمال خدا همگی نه از روی جبر، بلکه از روی اختیار است، گفت: فعلی که اختیاری است و می‌خواهد به مرحله انجام برسد، یک انگیزه و یک عامل تعیین کننده می‌خواهد.