به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) در نشست «حکمرانی در قرآن»، گفت: قرآن کریم در آیه شریفه اول سوره مائده «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ …» فرموده است که به پیمان‌های خود وفادار باشید، در این سوره ۱۶ بار خطاب «یا ایها الذین آمنوا…» آمده و تاکید دارد ایمان لوازمی دارد که یکی از مهمترین آن، وفای به عهد با خداست و یکی از مصادیق بارز آن عهد و پیمان با رهبران الهی است؛ به همین دلیل بخش مهمی از این سوره به بحث ولایت پرداخته است و واژه ولایت و مشتقات آن هم وجود دارد.
وی افزود: در هر مورد که تعهدات و پیمان‌هایی گفته شد، نمونه‌هایی هم از آن بیان شده است که نقض عهد کردند، مثلاً وقتی موسی (ع) به یهودیان دستوراتی داد، اطاعت نکردند. در مورد عیسی (ع) هم به همین شکل؛ در جمع‌بندی سوره مبارکه مائده هم مطالبی در مورد عیسی (ع) و حواریون بیان شده است که البته گروهی از حواریون وفادار بودند و گروهی نقض عهد کردند.
لکزایی با اشاره به آیه ۱۱۲ این سوره، بیان کرد: بعد از ماجراهای مختلف در مورد قوم بنی اسرائیل، خداوند در اینجا فرموده است که حواریون که از صحابه درجه یک خدا بودند، از حضرت عیسی (ع) تقاضاهایی با ادبیات نامناسب کردند، از جمله اینکه‌ای عیسی، پسر مریم (این نوع خطاب کردن نشانه عدم احترام به آن حضرت است زیرا با اسم او را خطاب کردند) آیا پروردگار تو (در اینجا هم گفتند رب تو و نگفتند رب ما) می‌تواند سفره غذایی از آسمان برای ما بفرستد؟
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: عیسی (ع) در پاسخ آنها فرمود تقوا پیشه کنید، اگر مؤمن هستید و حریم خدا را حفظ کنید؛ حواریون برای رفع سو تفاهم حرفشان را توجیه کرده و گفتند ما قصد داریم که چون گرسنه هستیم از این سفره بخوریم و قلب ما هم مطمئن بشود به اینکه خدایی هست و تو پیامبر او هستی. همچنین می‌خواهیم یقین پیدا کنیم که تو راست گفتی و از این به بعد ما جز گواهان به نبوت تو خواهیم بود و این معجزه را منتشر خواهیم کرد.
لکزایی اظهار کرد: در آیه ۱۱۴ سوره مائده «قَالَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِنْکَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ»، هم حضرت عیسی (ع) درخواست آنها را اجابت کرد و هم اللهم گفت و هم ربنا، اگر فقط اللهم هم گفته بود کافی بود ولی باز برای ادب ربنا هم گفت و فرمود که سفره‌ای برای ما از آسمان بفرست، عیسی (ع) در اینجا نمی‌گوید روزی بفرست که بخوریم در حالی که حواریون اولین درخواستشان خوردن و مسائل مادی بود ولی حضرت عیسی (ع) اول درخواست معنوی و بعد مادی مطرح کرد و فرمود که ما می‌خواهیم این غذا و اعجاز ارسال مائده از آسمان برای اول و آخر ما یعنی همه امت مؤمن، در هر سال عید باشد و شادی کنند و آن را هم بخوریم و این معجزه از ناحیه تو باشد و در نهایت فرمود وارزقنا یعنی روزی هم بخوریم.
استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع)، با اشاره به استفاده معنایی از این دو آیه تصریح کرد: امروز اصطلاح پیوست فرهنگی برای پروژه‌ها در بین ما رایج شده است ولی آنچه طبق آیه مدنظر عیسی (ع) هست، فراتر از پیوست فرهنگی است و ایشان معتقد است که هر درخواست و طرح و پروژه باید مبتنی بر باورهای توحیدی و بینش الهی باشد و اینطور نباشد که چون گرسنه هستیم، فقط دنبال رفع گرسنگی باشیم به هر قیمت و پیامدی.
لکزایی با بیان اینکه وجود معجزه از قواعد الهی برای اثبات نبوت و پیامبری پیامبران است، تصریح کرد: در آیه ۱۱۵« قَالَ اللَّهُ إِنِّی مُنَزِّلُهَا عَلَیْکُمْ فَمَنْ یَکْفُرْ بَعْدُ مِنْکُمْ فَإِنِّی أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِینَ» خداوند فرمود که من این درخواست را اجابت می‌کنم، اما اگر کسی بعد از اینکه این معجزه را دید منکر شود به عذابی گرفتار خواهم کرد که احدی در جهان آن را ندیده است. شبیه این در سوره انعام و در آیه هشتم هم آمده است؛ در این آیه فرموده است که مشرکان می‌گفتند چرا فرشته‌ای همراه پیامبر (ص) نیست و یا به جای او فرشته بر ما نازل نشده است، اگر ما فرشته‌ای نازل می‌کردیم و کسی ایمان نمی‌آورد، دیگر مهلتی در کار نبود و مهلت به آنها نمی‌دادیم.
نباید زیر بار هیچ قانونی که جنبه شرک دارد، برویم
استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) با اشاره به آیه ۱۱۶«و َإِذْ قَالَ اللَّهُ یَا عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِی وَأُمِّیَ إِلَهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالَ سُبْحَانَکَ مَا یَکُونُ لِی أَنْ أَقُولَ مَا لَیْسَ لِی بِحَقٍّ إِنْ کُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِی وَلَا أَعْلَمُ مَا فِی نَفْسِکَ إِنَّکَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ» اظهار کرد: خداوند در این آیه یکی از صحنه‌هایی که در قیامت رخ می‌دهد، بیان کرده و فرموده است که آیا تو و مادرت به مردم گفته بودی که دو تا خدا وجود دارد؟. خداوند که خودش می‌داند عیسی (ع) هیچ وقت چنین کاری نمی‌کند ولی چرا این سوال را می‌پرسد؟ به خاطر اینکه در روز قیامت کسی مدعی نشود که عیسی (ع) چنین دستوری داده است، از این آیه متوجه می‌شویم که توحید زیرساخت زندگی الهی و همه اخلاقیات و اعتقادات است بنابراین زیرساخت حکمرانی قرآنی، توحید است و نباید زیر بار هیچ قانونی که جنبه شرک دارد، برویم.
لکزایی اضافه کرد: عیسی (ع) گفت من اگر این را گفته بودم تو می‌دانستی زیرا از درون من خبر داری و من از ذات تو خبر ندارم به همین دلیل هم گفته‌اند که در ذات خدا تفکر هم نباید کرد چون ما به آن دسترسی نداریم. بر طبق آیه بعد، دستور خدا به عیسی (ع) این بود که فقط و فقط خدا عبادت را کنید زیرا الله هم رب من و هم رب شما هست. «مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِی بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّی وَرَبَّکُمْ وَکُنْتُ عَلَیْهِمْ شَهِیدًا مَا دُمْتُ فِیهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّیْتَنِی کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیْهِمْ وَأَنْتَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ﴾» و من هم فقط همین پیام را به مردم منتقل کردم.
لکزایی با اشاره به تعبیر «تَوَفَّیْتَنِی» افزود: این تعبیر می‌تواند ناظر به مرگ عیسی (ع) هم باشد چون او هم مانند همه مخلوقات عمر و حیاتی دارد و بعد خواهد مرد و می‌تواند شامل مرگ به معنای مرگ جسمانی هم نباشد و ناظر به عروج عیسی (ع) به آسمان باشد. همچنین در آیه ۱۱۸ نیایشی زیبا از عیسی (ع) نقل شده که زیباترین نیایش‌ها است چون فرموده است: إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُکَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ؛ خداوندا اگر آنان را عذاب کنی بندگان تو هستند و اگر ببخشایی تو عزیز و حکیم هستی.
وی افزود: سخن عیسی (ع) ناظر به این است که مسیحیان او را هم خدا پنداشته و شرک برای خدا قائل شدند که جز بزرگترین ظلم‌ها و گناهان است؛ البته مسیحیان امروز نمی‌گویند که حضرت مریم (س) هم خدا هست، بلکه روح القدس را خدا می‌داند و باور به تثلیث دارند. ارتودکس‌ها هم خود را موحد می‌دانند ولی این مسئله اشاره به مسیحیان مشرک دارد. ان تعذبهم …؛ خدایا اگر اینها را عذاب کنی اینها بنده تو هستند. این تعبیر عیسی (ع) خیلی لطیف است یعنی خدایا اگر باز مقدور است آنها را عذاب نکن و ببخش و اگر مورد مغفرت قرار دهی، در اختیار و قدرت تو هست.
لکزایی اضافه کرد: در آیه «قَالَ اللَّهُ هَذَا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ» هم تاکید فرموده که روز قیامت، روزی است که صادقین به واسطه صداقتشان نجات می‌یابند؛ این تعبیر به صورت ظریف بیان کرده که ای عیسی تو هم جز راستگویان هستی و جز توحید به مردم چیزی نیاموختی. این روز، روزی است که کسانی که نفس خود را کنترل کرده و زنجیر پاره نکرده‌اند، نجات خواهند یافت و هم خدا از آنها راضی و هم آنها از خدا راضی هستند.
بیان نعمت‌های بهشتی در کنار نعمت‌های دنیوی
وی تاکید کرد: معمولاً وقتی از نعمت‌های بهشتی یادشده از نعمت‌های مادی هم سخن گفته شده است زیرا اعراب در آن دوران در سرزمینی خشک و کم آب زندگی می‌کردند بنابراین وصف با تشبیه دنیوی جذاب است ولی بلافاصله بعد از نعمت معنوی، رضایت خدا را هم ذکر می‌کند و رضایت خدا را فوز عظیم می‌داند. خداوند در آیه پایانی سوره هم بر مالکیت خود بر آسمان‌ها و زمین و همه آفرینش تاکید کرده که به معنای آن است که فقط خدا می‌تواند از انسان حمایت کند و اگر خدا حمایت نکند، دیگری نمی‌تواند.
نظر شما