خبرگزاری مهر - گروه استانها- سکینه اسمی: رودخانه مرزی ارس با تولید یک ششم تولید آبزیان کشور و نیز تنها منبع تولید شاه میگو یکی از منابع مهم اقتصادی کشور به شمار می‌رود اما متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل بی توجهی مقامات کشوری و استانی هم اکنون ذخایر آبزیان آن در آستانه انقراض قرار گرفته است.
قبل از سال ۹۳ سالانه ۲۷۰ تن شاه میگو از این رودخانه مرزی برداشت و تمام شاه میگوهای تولید شده نیز به کشورهای خارجی صادر می‌شد در حالی که نه تنها ارزآوری این رودخانه مرزی متوقف شده بلکه ذخایر آبزیان و شاه میگو در مرز نابودی قرار دارد.
دریاچه پشت سد ارس پلدشت که در شمال آذربایجان غربی و هم مرز با جمهوری خودمختار نخجوان است بزرگترین منبع آبی پرورش شاه میگوی دراز آب شیرین کشور است، شاه میگوی تولیدی پشت سد ارس با میزان ارزآوری هر کیلو شاه میگو بین ۱۵ تا ۲۰ دلار به کشورهای ارمنستان، روسیه، آلمان، ایتالیا و فرانسه که بزرگترین خریداران شاه میگو تولید شده در سد ارس هستند صادر می‌شود.
صید بی‌رویه ایجاد استرس ناشی آن به ذخایر آبزیان رودخانه مرزی، بی توجهی طی سال‌های گذشته به این منبع مهم اقتصادی موجب شده است برای احیا و ارزآوری مجدد شاه میگو نه تنها صید آن متوقف شده بلکه سال‌ها طرح‌های تحقیقاتی و علمی و نیز هزینه‌های زیادی صرف شود در حالی که توجه به این رودخانه مرزی می‌توانست امروز ضمن اشتغالزایی برای جوانان منطقه بلکه ارزآوری خوبی نیز نصیب کشور شود.
۹ درصد آبزیان کشور از دریاچه پشت سد ارس صید می‌شود
در حال حاضر ۹ درصد آبزیان کشور از دریاچه پشت سد ارس شهرستان پلدشت صید می‌شوند و در صورت ادامه صید غیرمجاز و از بین رفتن ذخایر رودخانه، این رقم به شدت کاهش خواهد یافت.
در حال حاضر ۹ درصد آبزیان کشور از دریاچه پشت سد ارس شهرستان پلدشت صید می‌شوند و در صورت ادامه صید غیرمجاز و از بین رفتن ذخایر رودخانه، این رقم به شدت کاهش خواهد یافت شاه میگو که به آن خرچنگ دراز هم گفته می‌شود، دارای پوسته سختی از جنس کتین است و چهار جفت پا برای راه رفتن و یک جفت چنگال بسیار قوی برای خوردن غذا دارد، وزن شاه میگو در زیست محیط ارس بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ گرم است با این حال در برخی منابع از شاه میگوهایی با وزن ۲۰ کیلوگرم نیز سخن به میان آمده است.
شاه میگو دارای آبشش است و در اعماق آب لابلای سنگ‌های بستر دریاچه یا رودخانه زندگی می‌کند و در محیط خشکی مانند ماهی تا موقعی که آبشش‌ها رطوبت خود را از دست نداده‌اند زنده می‌ماند. زاد و ولد شاه میگو از راه تخم ریزی است و تعداد متوسط تخم‌ها در هر شاه میگوی مادر ۲۰۰ عدد است که به وسیله اسپرم‌های ذخیره شده در بدن مادر بارور می‌شوند و با چسبیدن به پاهای مادر دوران رشد خود را سپری می‌کنند.
زیست‌گاه اصلی این آبزی در سرچشمه‌های رود ارس در خاک ترکیه و ارمنستان قراردارد و از طریق جریان رودخانه به داخل ایران انتقال یافته و به سبب شرایط مساعد زیستی، در دریاچه پشت سد ارس تکثیر شده است. هم اکنون دریاچه پشت سد ارس زیست گاه منحصر به فرد شاه میگو در کشور به شمار می‌رود.
شاه میگو یا خرچنگ دراز آب شیرین در فرهنگ غذایی مردم ایران جایگاهی ندارد. فتاوای شرعی که در باره مصرف این آبزی صادر شده است غالباً دال بر حرمت آن است، اما در ممالک اروپایی و برخی کشورهای آسیایی از جمله چین و روسیه شاه میگو به عنوان یک ماده غذایی کامل گران قیمت و حتی اشرافی مورد توجه و اقبال است.
مواد غذایی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف از جمله کلسیم، ید و پروتئین شاه میگو را حتی تا حد یک غذای درمانگر با خواص پزشکی ممتاز بالا برده است.
تنها مرکز بسته بندی شاه میگو در شمال غرب کشور تعطیل شد
مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی در خصوص آخرین وضعیت شاه میگوی سد ارس گفت: در حال حاضر علاوه بر شاه میگوی دراز آب شیرین، جمعیت دیگر ماهیان مانند ماش ماهی، زرد پر، سیاه ماهی و تاس ماهی نیز به شدت کاهش یافته و منقرض شده است.
محمدباقر قریشی با بیان اینکه از سال ۹۳ تاکنون با ورود و افزایش تردد صیادان غیرمجاز به سد ارس عملاً تولید و پرورش شاه میگو دچار مشکل اساسی شده است، اضافه کرد: صید بی رویه و غیرمجاز شاه میگو در کنار سایر آبزیان در این منطقه موجب بروز بحران اساسی در زمینه ذخایر شاه میگوی سد ارس شده است.
مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی با اشاره به اینکه قبل از سال ۹۳ میزان برداشت شاه میگو از دریاچه پشت سد ارس حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ تن بود گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر این میزان به ۵.۵ تن رسیده و در ۴ سال گذشته نیز برداشت آن کاملاً متوقف شده است.
قریشی اضافه کرد: صادرات شاه میگوی ارس به بازارهای خارجی پای سرمایه گذاران بخش خصوصی را هم به میدان بسته بندی شاه میگو باز کرده بود که کاهش جمعیت این گونه ارزشمند، تنها مرکز بسته بندی شاه میگو در شمال غرب کشور را نیز با ۱۶ نفر کارگر به تعطیلی کشاند.
تشکیل کارگروه کشوری تکثیر شاه میگو / تشکیل گارد ساحلی در دریاچه پشت سد ارس
مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی با بیان اینکه با همکاری شیلات کشور کارگروه کشوری برای تکثیر و پرورش شاه میگو تشکیل ی شود، افزود: مقرر شده است به صورت پایلوت مرکز تکثیر و پرورش شاه میگو احداث شود.
قریشی ورود بخش خصوصی برای پرورش شاه میگو در استخرهای خاکی، تکثیر و رهاسازی شاه میگو در دریاچه پشت سد ارس به همراه همکاری مرکز شیلات ایران و مرکز تحقیقات شیلات کشور برای تکثیر و پرورش شاه میگوی سد ارس را از دیگر راهکارهای لازم برای شاه میگوی سد ارس خبر داد.
در حال تحویل زمین برای ایجاد گارد ساحلی هستیم که با راه اندازی آن پیش بینی می‌شود جلوی صید غیرمجاز گرفته شود مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی با اشاره به اینکه گارد ساحلی برای جلوگیری از صید غیرمجاز در دریاچه پشت سد ارس در حال راه اندازی است، اظهار کرد: در حال تحویل زمین برای ایجاد گارد ساحلی هستیم که با راه اندازی آن پیش بینی می‌شود جلوی صید غیرمجاز گرفته شود، در سه ماهه سال جاری بر اساس آمارهای اولیه نزدیک ۱۰۰ صیاد که اقدام به صورت صید غیرمجاز می‌کردند به مراکز قضائی معرفی شده‌اند.
مصوبه هیئت وزیران در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷، وظیفه حفظ و نگهداری شکارگاه‌ها و فضای حیاتی جانوران وحشی و حمایت از آنها در برابر صید و شکار بی رویه را بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست گذاشته است.
رئیس اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست استان آذربایجان غربی در خصوص اقدامات انجام گرفته برای افزایش جمعیت شاه میگو گفت: محیط زیست با همکاری شیلات، علاوه بر ممنوع کردن صید این گونه ارزشمند، برای نخستین بار در کشور زیستگاه‌هایی جدید را علاوه بر دریاچه سد ارس برای تکثیر مصنوعی و نیمه مصنوعی شاه میگو با هدف حفظ ذخایر این گونه ارزشمند ایجاد کرده است.
مدیر شیلات شهرستان پلدشت نیز در این زمینه اظهار کرد: به طور میانگین هر سال ۳۸۰۰ تن انواع آبزی از دریاچه سد ارس برداشت می‌شود که سهم صیادان غیرمجاز ۶۵ درصد و سهم دو تعاونی صید و صیادی ۳۵ درصد است.
محمد مقدم گفت: پیش از سال ۱۳۹۷ سالانه ۲۸۰۰ تن شاه میگو از دریاچه سد ارس برداشت می‌شد و هر کیلو از آن در بازارهای آسیایی و اروپایی با قیمت ۱۲ دلار به فروش می‌رسید.
مصوبه هیئت وزیران در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷، وظیفه حفظ و نگهداری شکارگاه‌ها و فضای حیاتی جانوران وحشی و حمایت از آنها در برابر صید و شکار بی رویه را بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست گذاشته است.
رئیس اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست استان آذربایجان غربی در خصوص اقدامات انجام گرفته برای افزایش جمعیت شاه میگو گفت: محیط زیست با همکاری شیلات، علاوه بر ممنوع کردن صید این گونه ارزشمند، برای نخستین بار در کشور زیستگاه‌هایی جدید را علاوه بر دریاچه سد ارس برای تکثیر مصنوعی و نیمه مصنوعی شاه میگو با هدف حفظ ذخایر این گونه ارزشمند ایجاد کرده است.
بر اساس شرایط جغرافیایی آذربایجان غربی دومین استان پرآب کشور به شمار می‌رود، این ظرفیت موجب شده آذربایجان غربی از نظر تولیدات آبزیان از تنوع بسیار بالایی برخوردار باشد، تولید و پرورش ماهیان سردآبی، گرم آبی، شاه میگو، زالو، قزل آلا و تولید ماهیان خاویاری به همراه آرتمیا بخشی از تنوع بالای تولید آبزیان در این استان به شمار می‌روند.
نظر شما