آبهای زیرزمینی بوشهر در معرض شوری/ کشاورزان نخستین قربانیان

 به گزارش خبرنگار مهر در بوشهر، طی این چند سال، کشاورزان بوشهری با حفر چاههای متعدد و با برداشت بیش از حد آب موجب کاهش آب در دشتهای استان شده اند به گونه ای که بسیاری از این دشتها به وضعیت بحرانی رسیده و بیلان آب آنها منفی شده است.

با ادامه برداشت آب از دشتها، ذخیره آب های زیرزمینی استان به زودی به اتمام خواهد رسید و کشاورزان را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد، همانطور که هم اکنون به دلیل اتمام آب برخی از چاه های استان به دلیل خشکسالی با نبود آب مواجه شده اند.

با توجه به نزدیکی استان بوشهر به خلیج فارس پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی می تواند خطر شورشدن و بی کیفیت شدن آبهای شیرین را در پی داشته باشد، چرا که با پایین رفتن سطح آبهای شیرین زیرزمینی، خطر حمله آب شور به سمت آب شیرین به وجود خواهد آمد.

برداشت بیش از اندازه از ذخایر آبهای زیرزمینی باعث دگرگونی در بافت خاک و در نهایت به هم خوردن قدرت پایداری خاک و نشست لایه های مختلف آن می شود.

اما آنچه امروزه موجب نگرانی است، بی توجهی برخی کشاورزان استان است که بدون توجه به وضعیت موجود با برداشت بی رویه و عدم استفاده از تکنولوژیهای نوین آبیاری اقدام به برداشت بی رویه آب و آبیاری مزارع خود می کنند.

اما آنچه جالب و در عین حال بحرانی به نظر می رسد مقاومت کشاورزان استان به خصوص نخلداران با تغییر روش آبیاری از غرقابی به قطره ای است که موجب کاهش مصرف دو چندان آب و سرزندگی محصولات آنان خواهد شد.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر در همین خصوص به خبرنگار مهر  گفت: چهار دشت استان بوشهر شامل دشت های جم، بوشکان، تنگ ارم و عسلویه در آستانه خشک شدن قرار گرفته اند.

داراب رفیعی پور افزود: طبق پیش بینی ها در صورت نبود مدیریت کنترل برداشت آب از سفره‌های زیر زمینی توسط کشاورزان و صنایع ، اکثر چاه ‌های ‌آب شرب در مناطق یاد شده در آینده ای نزدیک خشک می شوند.

وی اظهار داشت: برداشت غیرمجاز و بی رویه از سفره های زیرزمینی در استان بوشهر نگران کننده است و باید از ادامه این روند مخرب جلوگیری شود وگرنه چاه های اغلب نقاط کم آب و مشکل دار استان در ماه های آینده خشک می شود.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر گفت: تنها برون رفت از این مشکل و نجات دشت های مذکور عدم برداشت بی رویه آب از این دشت ها است.

رفیعی پور همکاری رسانه‌ ها برای ارتقای سطح آگاهی عمومی مردم در زمینه مصرف بهینه‌ آب را ضروری دانست، افزود: کنترل جدی برداشت آب چاه های کشاورزی دشت‌های جم، بوشکان، تنگ ارم و عسلویه و جلوگیری ازفروش و خروج غیرمجاز آب تانکری در شهرستان جم و بخش عسلویه از دیگر درخواست ‌های این شرکت برای مقابله با بحران کمبود آب در استان بوشهر است.

وی اضافه کرد: همچنین الگوی صحیح مصرف آب از طریق رسانه‌ها اطلاع رسانی شده و تبعات خشکسالی برای مشارکت مردم در کاهش مصرف آب ضروری می باشد. 

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای بوشهر نیز به مهر  گفت: متاسفانه طی چند سال اخیر به دلیل برداشت بی رویه منابع آب استان بوشهر به مرز بحران رسیده است.

جعفر زیرراهی افزود: در حال حاضر میزان آب برداشتی از این منابع با میزان نفوذ آب به این سفره‌ها برابراست که وضعیت مناسبی نیست و باید برای این مهم و حفاظت از منابع آبی زیر زمینی استان بوشهر چاره اندیشی شود.

وی با بیان اینکه برداشت بی‌ رویه آب از منابع زیر زمینی در این استان خطری جدی برای آیندگان خواهد بود، اظهار داشت: استان بوشهر دارای ‪ ۶۴۰‬میلیون مترمکعب آب در سفره ‌های زیر زمینی است که هم اکنون، هفت هزار و‪ ۸۰۰‬ حلقه چاه،‪ ۷۰‬ دهنه چشمه و‪ ۱۴۳‬رشته قنات از این منابع برداشت می ‌کنند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای بوشهر گفت: شرکت آب منطقه ای بوشهر تلاش های گسترده ای را جهت شناسایی و برخورد با متعرضان به منابع آب در سطح استان آغاز کرده است.

زیرراهی افزود: کسانی که به صورت غیرمجاز از آبهای زیرزمینی استفاده می کنند به دادگستری های استان معرفی و با آنان برخورد قضایی می شود.

وی حفاظت از آبهای زیرزمینی را بسیار مهم دانست و اظهار داشت: گروه های ویژه گشت و بازرسی به طور مستمر در حال گشت زنی هستند و در صورت مشاهده هر گونه تخلفی از جانب متخلفان با آنان برخورد خواهند کرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ‌ای بوشهر اضافه کرد: به منظور جلوگیری از افت آبهای زیرزمینی در برخی نقاط استان چاه های غیرمجاز در استان بوشهر جمع آوری می شوند.

زیرراهی افزود: در همین راستا تا کنون 157 حلقه چاه غیرمجاز در استان مسدود و پر شده است.

وی اظهار داشت: برای مقابله با سودجویان و جلوگیری از تکرار حفر چاه‌های غیرمجاز، برخی از صاحبان این چاه‌ها به مراجع قضایی استان معرفی شده‌ اند.

وی اضافه کرد: از این تعداد سه حلقه چاه در شهرستان دشتی، 37 حلقه چاه در شهرستان‌های دشتستان، 27 حلقه چاه در شهرستان‌های کنگان، 27 حلقه چاه در شهرستان جم و 43 حلقه چاه در شهرستان تنگستان حفر شده بود.

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر گفت : جلوگیری از برداشت بی‌ رویه و حفر چاه های غیر مجاز، اعمال سیاست برداشت مناسب با اخذ پروانه، تلاش برای مصرف بهینه واحداث سازه‌ های لازم برای تزریق آب به درون این سفره‌ ها از جمله راهکارهای لازم برای حفظ منابع آبی زیر زمینی است.

وی یادآورشد: در زمینه حفاظت از منابع زیرزمینی آب استان بوشهر، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی عمومی در زمینه ارزش منابع آبی و خطرات مصرف بی‌ رویه به عنوان عملیات نرم ‌افزاری و احداث ‪ ۲۱‬طرح تغذیه مصنوعی ، آبخوان داری و پخش سیلاب در بخش سخت افزاری در دست اجراست.

زیرراهی خواستار مشارکت و همکاری مردم در ارتباط با معرفی متعرضان به منابع آب به گروه‌های گشت و بازرسی شرکت آب منطقه‌ای بوشهر شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای بوشهر ابراز امیدواری کرد که با وضع قوانین شدیدتر، بتوان از تجاوز و تعرض سودجویان به منابع آب، به ویژه سفره های آب زیرزمینی جلوگیری کرد.

معاون امورعمرانی استانداری بوشهر نیز به مهر گفت: شوری آبهای زیرزمینی در استان بوشهر نگران کننده است.

مسعود نصوری افزود: کاهش شدید سفره های آب زیرزمینی، اثرات بسیار نامطلوبی هم در بخش کشاورزی و هم در بخش شرب برخی از شهرهای استان خواهد گذاشت.

وی اظهار داشت: جهت مقابله با خشکسالی علاوه بر رعایت الگوی مصرف، می بایست سطح زیر کشت برخی از محصولات پر مصرف کشاورزی را کاهش داد.

نصوری با اشاره به ضرورت تغییر نگرش کشاورزان استان نسبت به آبیاری محصولات کشاورزی، اظهار داشت: کشاورزان می بایست با تغییر در نوع کشت محصولات کشاورزی و با رویکرد به کاشت محصولاتی که نیاز به آب کمتری دارند، ما را در مدیریت بر خشکسالی های اخیر یاری کنند.

سرپرست معاونت حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه ای بوشهر نیز به مهر گفت: با شور شدن یا از بین رفتن سفره های آب زیرزمینی در استان بوشهر ، چرخ بسیاری از صنایع و خدماتی که به کمک آب به حرکت در می آیند از حرکت باز ایستاده و دچار ورشکستگی می شوند و این امر سبب افزایش بیکاری و کاهش اشتغال خواهد شد.

فریدون کرم پور برداشت بیش از حد از منابع آبهای زیرزمینی در استان را سبب ایجاد افت قابل توجه و تغییر کیفیت آن دانست و اظهار داشت: با برداشت بیش از حد از توان از سفره های آب زیرزمینی در استان باعث ایجاد افت قابل توجه و تغییر کیفیت نامناسب آبهای زیرزمینی شده و بیلان منفی در سفره ها به وجود می آید.

وی اضافه کرد: این امر یعنی تعادل کمی و کیفی منابع آب های زیرزمینی در بسیاری از مناطق و دشت ها به هم می خورد.

کرم پور با بیان اینکه نجات سفره های آب زیرزمینی از افت کمی و کیفی فقط با عملیات سازه ای و احداث ابنیه های آبی مقدور نیست، گفت: به موازات عملیات سازه ای و احداث ابنیه های آبی می بایست میزان بهره برداری از سفره از طریق چاه ها و قنات ها کنترل شود و از استفاده بی رویه و غیر قانونی نیز جلوگیری به عمل آید.

وی با اشاره به تعریف طرحی با نام تعادل بخشی در وزارت نیرو اظهار داشت: در جهت به تعادل رساندن منابع آب به ویژه سفره های آب زیرزمینی دروزارت نیرو طرحی بن نام " طرح تعادل بخشی سفره های آب زیرزمینی" طراحی شده است.

سرپرست معاونت حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه ای بوشهر افزود: در این طرح ادامه طرح های تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب که از سال 84 آغاز شد مدنظر قرار گرفته است.

سرپرست معاونت حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه ای بوشهر گفت: با از بین رفتن و شور شدن آب های زیرزمینی در استان اولین قشری که به طور مستقیم متضرر خواهد شد ، کشاورزان هستند که این امر علاوه بر افزایش بیکاری ، سبب بروز مشکلات اقتصادی و معیشتی برای این قشر زحمتکش و آسیب پذیر خواهد شد.

وی با بیان این که 90 درصد مصارف آب های تولید شده در بخش کشاورزی می باشد ، خواستار صرفه جویی و استفاده صحیح کشاورزان از منابع آب ها به خصوص سفره های آب زیرزمینی شد.