تعارض منافع در «غذا و دارو» نقل قول محافل؛ بازار دارو آرام می‌گیرد؟

به گزارش خبرنگار مهر، پس از انتصاب مهدی پیرصالحی به عنوان رئیس سازمان غذا و دارو موضوع تعارض منافع در این سازمان دوباره سر زبان‌ها افتاد و این اتفاق باعث شد تا رسانه‌ها انتقاد جدی در این خصوص به وزیر بهداشت داشته باشند.

موافقان این انتصاب پیرصالحی را به گزینه‌ای مناسب بر مسند سازمان غذا و دارو بدل کرده، چون طی سال‌های اخیر صنعت دارو با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم کرده و در نبود حمایت‌های لازم با مشکلات متعددی را پشت سر گذاشته است. حالا متولی جدید این نهاد می‌تواند به نوعی ناجی وفاق میان حاکمیت و صنعت دارو با هدف رفع چالش‌های صنعت و بازار دارویی کشور و افزایش دسترسی مردم به فرآورده‌های سلامت‌محور باشد.

سکوت در قبال مرگ ۷۰ بیمار دیالیزی

منتقدان همچنین رئیس جدید سازمان غذا و دارو را به دلیل عضویت در شرکت داروسازی ثامن که چندی پیش خبر آلوده بودن تعدادی از محلول‌های این شرکت و مرگ بیماران منجر به تشکیل پرونده‌ای برای این شرکت داروسازی شد، متهم می‌کنند که باید در قبال مرگ این بیماران و داروهای آلوده پاسخگو باشند.

پیرصالحی علاوه بر شرکت دارویی ثامن در تعداد زیادی شرکت دارویی دیگر نیز مسئولیت در حوزه هیأت مدیره دارد. برخی کاربران فضای مجازی با استفاده از اطلاعات موجود در سایت رسمی و مربوط به ثبت شرکت‌ها حدود ۱۷ شرکت داروسازی را نام برده‌اند که پیرصالحی در سمت‌های مختلف از ریاست تا نایب رئیسی و عضو عضو هیأت مدیره آن‌ها است. بدون شک در این حوزه نیز مساله تعارض منافع می‌توان وظیفه ریاست این سازمان را از جانب پیرصالحی با چالش مواجه کند.

تعارض منافع فسادآور است

رضایی کوچی نماینده مجلس در خصوص این انتصاب گفته بود: انتخاب افرادی که در شرکت‌های خصوصی مسؤولیت داشته یا دارند در جایگاه وزیر و معاون وزیر، باعث مفسده می‌شود، فساد آور است و به نظرم حتماً باید سازمان بازرسی و دستگاه‌های نظارتی کنترل کنند.

وی افزود: دولت باید مسئولینی انتخاب کند که تعارض منافع نداشته باشند. نمی‌شود یک نفر خودش در شرکتی مسئولیت داشته باشد و بعد در جایگاه معاون وزیر یا وزیر بر همان حوزه نظارت کند. این اصلاً تناسبی ندارد و تعارض پیدا می‌کند و حتی دستگاه امنیتی که استعلام افراد رو برای احراز تصدی یک پست می‌دهد باید به این مسئله دقت کنند که مردم همه مسائل را می‌بینند پس نباید کاری که باعث دلسردی مردم شود.

کوچی معتقد است: بعضی از معاونین وزرایی که اخیراً حکم گرفته‌اند مدیرعامل یا رئیس و عضو هیئت مدیره شرکتهایی در همان حوزه کاری بودند.
طبیعی است که نمی‌توانند به درستی نظارت کند چون از یک طرف عِرق و وابستگی به آن شرکت دارد و از طرف دیگر باید ناظر فعالیت‌ها و خطاگیر اشتباهات همان شرکت باشد؟!

پیرصالحی از تعارض منافع سو استفاده کرده است

محسن جلواتی عضو هیأت مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت در خصوص این انتصاب گفته است: آقای پیرصالحی برای این دولت مانند یک هندوانه دربسته نیست. او درگذشته امتحانش را پس داده و از تعارض منافع هم سوءاستفاده کرده است. همچنین سوابق او در برخی از شرکت‌های دارویی مانند شرکت ثامن و داروپخش و… مشهود است.

این افراد در قیمت‌گذاری دارو به شکلی عمل کرده‌اند که چشم ۵۰ نفر از هموطنان به دلیل واردات داروی «اوستین» از کشور ترکیه که با ساک و به‌صورت مسافری و در شرایط نامناسب وارد شده بود، کور شد! داروهای وارد شده به‌صورت غیرقانونی وارد و در چشم مردم تزریق کردند. آنها حتی اصول چشم‌پزشکی را رعایت نکردند.

باید با این مسائل برخورد کیفری شود، فقط برخورد حقوقی و قضائی کافی نیست. ما حامی جان و سلامت مردم هستیم. اسم این وزارتخانه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. سازمان غذا و دارو مأموریت مهم و عظیمی در خصوص امنیت غذایی و دارویی مردم دارد اما میان تعارض منافع و جان و سلامت مردم، تعارض منافع را انتخاب کردند.

بررسی تعارض منافع بدون حضور منتقدان

اظهارات موافقان و مخالفان باعث شد تا روز گذشته جلسه‌ای با حضور صاحب نظران این حوزه در اتاق بازرگانی برگزار شود و کارشناسان به بررسی مفهوم تعارض منافع بپردازند، هرچند اغلب کارشناسان موافق تعارض منافع در سازمان بودند و تاکید داشتند تعارض منافع را می‌توان مدیریت کرد اما جای خالی منتقدان تعارض منافع در این نشست خالی بود.

محمد عبده زاده رئیس سندیکای تولید دارو در این خصوص گفت: رئیس سازمان غذا و دارو باید به حوزه اقتصاد اشراف داشته باشد، قوانین را بشناسد و مگر می‌شود که کار اقتصادی نکرده باشد! این موضوع امکانپذیر نیست بحث تعارض منافع نباید منجر به تخریب شود. امروز ساختاری اداری در وزارت بهداشت و غذا و دارو داریم که باید اصلاح شود و باید ساختار سازمان از فضای اقتصادی وبازرگانی فاصله بگیرد. امروز نمی‌توان گفت که شخصی را به عنوان رئیس سازمان غذا و دارو انتخاب کنیم که در هیچ جایی مشغول به فعالیت نباشد، این موضوع امکانپذیر نیست بلکه باید ساختار را اصلاح کنیم و تعارض منافع را مدیریت کنیم.

از اقدامات تخریبی پرهیز کنیم

مهدی مختاری، پژوهشگر حوزه سیاستگذاری سلامت گفت: باید این موضوع با مشارکت همه بازیگران اصلاح شود. تعارض منافع مشکل حوزه حکمرانی ما هست و فقط به بحث دارو و سازمان غذاودارو ختم نمی‌شود. اگر قانونی وجود داشت که همه رعایت می‌کردند و حوزه دارو فقط رعایت نمی‌کرد می‌شد به آن خرده گرفت. برای حل مشکلات تعارض منافع نباید سرمایه آن حوزه را نابود کرد. اگر بخواهیم تعارض منافع را حل کنیم باید از اقدامات تخریبی پرهیز کنیم و نباید نگاه ما تک بعدی باشد. تعارض منافع اساساً مشکل پیچیده است، و وقتی اسم آن می‌آید سیاستگذار باید برنامه درستی برای حل این مسئله داشته باشد.

محمود نجفی عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران در این نشست گفت: ما اگر بخواهیم به موضوع تعارض منافع بپردازیم باید زیرساخت کشور را مدیریت و اصلاح کنیم. چطور ممکن است وزارتخانه هم تولید کننده باشد، هم کنترل گر باشد و نظارت داشته باشد و قیمت‌گذاری کند، این موضوع نشدنی است. امضاهای طلایی تا از سیستم حکمرانی از بین نرود مدیریت تعارض منافع امکانپذیر نیست. در حوزه انرژی هم شاهد تعارض منافع داریم، امروز کسری برق داریم که این موضوع به دلیل حکمرانی نامطلوب وزارت نیرو است.

وی افزود: باید در این حوزه اقدام عملی و جدی انجام داد امروز معاونان وزارت بهداشت حتی نمی‌دانند تعارض منافع چیست! و آنچه مجلس در این خصوص تعریف کرده است ۴ برگه کاغذ است!

به گزارش مهر، با توجه به اظهار نظر موافقان و مخالفان باید منتظر ماند و دید که آیا انتصاب جدید وزیر بهداشت، با توجه به کارنامه و تجاربی که پیرصالحی طی سال‌ها فعالیت در این حوزه داشته، می‌تواند منجر به وفاق بین صنعت دارو و حاکمیت و در نهایت برقراری آرامش در بازار دارویی کشور و کاهش رنج بیماران به دلیل کمبودهای مقطعی شود یا خیر؟