به گزارش خبرنگار مهر، نهمین پیش‌نشست تخصصی دومین همایش علمی هیئت و آئین‌های مذهبی ۱۴۰۳ با عنوان «واکاوی بازتاب‌های اجتماعی سنت مقتل‌نویسی»، با حضور حجت‌الاسلام بهاالدین قهرمانی‌نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در مرکز تخصصی احیا امر اهل بیت برگزار شد. این نشست با هدف بررسی ابعاد مختلف سنت مقتل‌نویسی و تأثیرات آن بر جامعه شیعه و فرهنگ ایرانی برگزار شد.
قهرمانی‌نژاد در ابتدای سخنان خود به آیه ۲۰۰ سوره آل عمران (یا ایها الذین آمنوا اصبروا و صابروا) اشاره کرد و گفت: این آیه به صبر و شکیبایی دعوت کرده و به مفهوم جمع‌گرایی و اهمیت هیئت در اجتماع اشاره دارد. انسان به طور طبیعی مدنی است و به کار جمعی گرایش دارد. تمدن به معنای واقعی، جمع‌گرایی قانون‌مند و روش‌مند است و تأثیرات مقتل در بعد اجتماعی باید مورد بررسی قرار گیرد
وی در ادامه به مکتب‌های تاریخ‌نگاری اشاره کرد و گفت: مکتب تاریخ‌نگاری کوفه و مدینه تأثیر زیادی بر نگاشتن متون مقتل داشته‌اند. مکتب تاریخ‌نگاری مدینه عمدتاً بر سیره پیامبر (ص) و مباحث دیگر استوار است و مکتب تاریخ‌نگاری عراق بیشتر بر غزوات و مقتل‌نویسی تمرکز دارد. مکتب تاریخ‌نگاری کوفه تحت تأثیر تعاملات فرهنگی و زبانی با دیگر جوامع قرار گرفته است.
تأثیرات مقتل‌نویسی بر ادبیات و هنر
قهرمانی‌نژاد به تأثیرات مقتل‌نویسی بر ادبیات و هنر اشاره کرد و گفت: این سنت می‌تواند به غنای ادبیات فارسی و عربی کمک کند. نه تنها یک هنر ادبی، بلکه یک ابزار اجتماعی و فرهنگی است که می‌تواند به فهم بهتر وقایع عاشورا و تأثیرات آن بر جامعه کمک کند.
وی به تأثیرات اجتماعی مقتل‌نویسی اشاره کرد و گفت: این متون می‌توانند به تقویت پیوندهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه کمک کنند. مقتل به معنای واقعی خود شامل شعائر، اهداف و روش‌ها است و تأثیرات اجتماعی آن در هیئت و جمع‌گرایی نمایان می‌شود.
قهرمانی‌نژاد در ادامه به تاریخ مقتل‌نویسی و سیر تحولات آن اشاره کرد و گفت: از زمان امام سجاد (ع) تا به امروز، مقتل‌نویسی به عنوان یک ابزار برای ایجاد همبستگی اجتماعی و تقویت هویت دینی عمل کرده است. دوران ائمه (ع) به ویژه امام صادق (ع) نقش کلیدی در ترویج فرهنگ عاشورا و مقتل‌نویسی داشته است.
وی با بررسی متون مقتلی گفت: این متون از دیرباز تأثیرات اجتماعی فوق‌العاده‌ای بر جامعه داشته‌اند. متون مشتمل بر مقتل، آثار اجتماعی را به وضوح نشان می‌دهند و به شکل‌گیری هویت‌های اجتماعی و دینی کمک می‌کنند.
این استاد دانشگاه در پایان به برخی پیشنهادات برای پژوهش‌های آینده در زمینه مقتل‌نویسی اشاره کرد: تحقیق در مورد تأثیرات مقتل‌نویسی بر هویت اجتماعی شامل بررسی چگونگی تأثیرگذاری مقتل‌نویسی بر شکل‌گیری هویت‌های اجتماعی و دینی در جامعه معاصر، بررسی تطبیقی مقتل‌نویسی در فرهنگ‌های مختلف شامل مقایسه سنت مقتل‌نویسی در ایران و دیگر کشورها و بررسی نقاط قوت و ضعف این سنت‌ها، تحلیل محتوایی متون مقتل شامل تحقیق در مورد محتوای متون مقتل و بررسی مضامین و موضوعات مشترک در آنها، نقش هیئت‌ها در ترویج مفاهیم دینی شامل بررسی تأثیر هیئت‌ها بر ترویج مفاهیم دینی و اجتماعی در جامعه معاصر و پژوهش در مورد تأثیرات مقتل‌نویسی بر ادبیات معاصر شامل تحلیل تأثیرات مقتل‌نویسی وانعکاس مفاهیم عاشورا در آثار ادبیات معاصر.
۱۸:۳۱ - ۱۴۰۳/۰۹/۲۲
نظر شما